นกคุ้ม กันอัคคี

นกคุ้ม  ปาฏิหาริย์ในอัคคี

นกคุ้ม หรือนกคุ่ม เป็นนกตัวเล็กอ่วน อุ้ยอ้าย มองเผินๆคล้ายนกกระทา ชอบวิ่งเล่น ชอบซุกอยู่ตามกอหญ้า  หากินเป็นฝูงหรือไปเป็นคู่ มีลายสีเหลืองหรือสีนําตาลเข้ม มีจุดประสีดําตามตัว ปีกแข็งบินได้ปราดเปรียว มีหลายชนิด แต่ละชนิดมีขนาด สีและลายขนต่างกัน จัดว่าเป็นนกที่พบเจอได้ยาก

เหตุที่นกคุ่มหรือนกคุ้มได้รับความเชื่อถือ  และยกระดับให้เป็นของขลังอันศักดิสิทธินั้น มาจากชาดกตอนหนึ่งในพระเจ้า 500 ชาติ ในอดีตกาล ขณะพระพุทธเจ้า พร้อมด้วยภิกษุสงฆ์ได้ไปบิณฑบาต ในหมู่บ้านชาวมคธ และเมื่อฉันเสร็จ แล้วก็เสด็จไปตามทาง ก็พบไฟป่ากําลังโหมอย่างร้อนแรง ชาวบ้านต่างกลัวตาย จึงพากันดับไฟกันอย่างชุลมุน แต่ถูกพวกภิกษุสงฆ์ห้ามไว้ และเตือนให้อยู่ในอาการที่สงบ ทันทีที่เปลวไฟป่าลามใกล้เข้ามาหาพระพุทธองค์ อยู่ๆ ก็ดับไปเอง สร้างความแปลกประหลาดใจแก่ภิกษุทั้งหลาย

พระพุทธองค์ได้ตรัสปรารภถึงไฟป่าที่ดับมอดลงนั้นว่า เหตุที่ไฟไหม้มาถึงบริเวณนี้ แล้วดับลงนั้น หาใช่เป็นอานุภาพของพระองค์ หากแต่เป็นพลานุภาพของคําสัตยาธิษฐาน เมื่อครั้งที่เคยเสวยชาติเป็นลูกนกคุ่มต่างหาก

และทรงนําชาดกอดีตชาติในครั้งนั้นมาแสดง มีใจความว่า อดีตชาติหนึ่ง  พระองค์ทรงเสวยชาติพระโพธิสัตว์เป็นลูกนกคุ่ม ที่เพิ่งฝักไข่ ปีกหางจึงยังไม่แข็งแรงดี วันหนึ่งพ่อนกกับแม่นก ได้ออกหาอาหารตามปกติ ในวันนั้นได้เกิดไฟป่าลุกลามไปทั่ว ไม่นานไฟก็ได้ลามมายังรัง แต่นกคุ่มสองผัวเมีย ได้บินออกจากรังไป เพราะกลัวตาย ปล่อยให้นกคุ่มลูกน้อย นอนผจญภัยอยู่ตามลําพัง นกคุ่มน้อย เมื่อเห็นไฟไหม้ใกล้เข้ามา จึงรําลึกถึงคุณแห่งศีลและสัจจะแล้ว ว่า “คุณแห่งศีลมีอยู่ในโลก ความสัจ ความสะอาด และความเอ็นดูมีอยู่ในโลก ด้วยสัจจะนั้น ข้าพเจ้าจักทําสัจกิริยาอันยอดเยี่ยม ข้าพเจ้าพิจารณากําลังแห่งธรรมระลึกถึงพระชินเจ้าทั้งหลายในปางก่อน อาศัยกําลังสัจจะ ขอทําสัจกิริยา”

แล้วกล่าวเป็นคาถาว่า “ปีกของเรา มีอยู่แต่ก็บินไม่ได้ เท้าทั้งสองของเรามีอยู่  แต่ก็เดินไม่ได้ มารดาและบิดาของเราออกไปหาอาหาร ดูก่อนไฟป่า ท่านจงถอยกลับไปเสียเถิด” ด้วยอํานาจแห่งสัตยาธิษฐานของลูกนกคุ่ม ไฟป่านั้นก็ดับลงไปหมดสิ้น จึงพ้นอันตรายได้ด้วยเหตุนี้

นกคุ่ม หรือ นกคุ้มจึงเป็นเสมือนคติความเชื่อว่า  มีพลังพิเศษ สามารถในเรื่องป้องกันอัคคีภัยได้ บางแห่งกล่าวกันว่า หลายครั้งที่เกิดไฟไหม้ ทุ่งหญ้าลุกลามไปทั่ว แต่แล้วเมื่อไฟมอดดับลงก็พบว่า มีรังของนกคุ่มอยู่ในกอหญ้า บางส่วนที่ไม่ไหม้ไฟ

ว่านนกคุ้ม

นอกจากตัวนกคุ่มแล้ว ยังมีพรรณไม้มงคลชนิดหนึ่งทีมีความเชื่อว่า ถ้าปลูกว่านนกคุ้มไว้ในบริเวณบ้าน จะให้คุณในทางป้องกันอันตรายต่างๆ โดยเฉพาะป้องกันอัคคีภัยได้เป็นอย่างดี ซึ่งว่านนกคุ้มเป็นว่านทีมีหัวอยู่ใต้ดิน ลักษณะใบรีกลมคล้ายปีกนก มีลายแต้มสีเขียวเข้มสวยงาม ดอกมีสีขาวปนม่วงเล็กน้อย

ในส่วนเครื่องรางของของขลังนกคุ่ม หรือ นกคุ้ม แกะจากไม้สัก ไม้กาฝากและไม้มงคลอื่นๆ เป็นรูปตัวนกอ้วนกลม แล้วลงอักขระยันต์บูชาห้าตัวบ้าง สองตัวบ้างตามศรัทธา ถือเป็นวัตถุมงคลบูชาไว้คุ้มครองทรัพย์สิน ช่วยให้คลาดแคล้วจากภัยอันตรายทั้งปวง และป้องกันอัคคีภัย โดยผู้บูชาส่วนใหญ่จะเอานกคุ้มไส่พานบูชาด้วยน้ำหวาน น้ำผึ่งหรือขนมหวานต่างๆ

ผ้ายันต์ นกคุ้ม

เครื่องรางของขลังเกี่ยวกับนกคุ้มอีกชนิดหนึ่ง คือ ผ้ายันต์นกคุ้ม ที่ใช้ในทางป้องกันอัคคีภัย ไฟไหม้ ฟ้าผ่าใช้พกติดตัวหรือติดไว้ที่บ้านเรือน โดยนําเอาคําอธิษฐาน ซึ่งเป็นคาถาภาษาบาลีของพระโพธิสัตว์  เมื่อครั้งเสวยชาติเป็นนกคุมมาผูกเป็นยันต์ ด้วยความเชื่อว่า นกคุ้ม สามารถคุ้มครองคุ้มภัยได้ จึงมีผู้หาเครื่องรางของขลังพลังนกคุ้มมาบูชา  ไม่ว่าจะเป็นตามร้านค้า ร้านอาหาร และบ้านเรือน ซึ่งนกคุ้มนี้ดูจะคุ้มสมชื่อจริง ๆ เพราะนอกจากจะเป็นเครื่องรางแล้ว มองดูดีๆ ก็เป็นของประดับตกแต่งบ้านทึกลมกลืนไปกับเครื่องเรือนอื่น ๆ พูดง่ายๆ ก็คือ ได้ทั้งโชคลาภแถมยังสวยอีกต่างหาก คุ้มจริงๆ

คาถาบูชานกคุ้ม

บูชาด้วยข้าวสารและน้ำสะอาด

นะโม 3 จบ

สันติ ปักขา อะปัตตะนา

สันติปาทา อะวัญจะนา

มาตา ปิตา จะ นิกขันตา ชาตะ

เวทะ ปะฏิกกะมะ นะโมพุทธายะ

แนะนำบทความ  เบี้ยแก้