กัญชายับยั้งเซลล์มะเร็ง

กัญชายับยั้งเซลล์มะเร็ง

นับตั้งแต่มีการค้นพบระบบเอ็นโดแคนนาบินอยด์  และสารแคนนาบินอยด์ในกัญชา กัญชาสามารถนํามาประยุกต์ใช้ในการรักษามะเร็งชนิดต่างๆ ได้ จึงทําให้มีการค้นคว้าวิจัยเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในวงการแพทย์

ปัจจุบันก็ค้นพบถึงกลไกต่างๆ ที่กัญชาไปออกฤทธิ์ต่อเซลล์มะเร็ง ที่จะนําไปประยุกต์ใช้ในการรักษาโรคมะเร็ง

กลไกยับยั้งเซลล์มะเร็ง

1. กัญชายับยั้งการสร้างเส้นเลือด

1.1 กัญชายับยั้งที่ระบบ vascular endothelial growth factor path way ซึ่งหมายถึง ระบบการสร้างเส้นเลือดขึ้นมาใหม่ โดยการกระตุ้นของโปรตีนที่มะเร็งจะสร้างขึ้นมาเพื่อนําสารอาหารต่าง ๆ ในร่างกาย มาหล่อเลี้ยงเซลล์มะเร็งให้เติบโตและเพิ่มจํานวนขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งระบบการสร้างเส้นเลือดขึ้นมาใหม่นี้ เป็นพื้นฐานของการเติบโตของเซลล์ มะเร็งจะไม่ได้ใช้เส้นเลือดเดิมที่มีอยู่ของร่างกาย การที่กัญชาสามารถยับยั้งกลไกนี้ได้ก็เท่ากับว่า สามารถตัดท่อน้ำเลี้ยงของมะเร็งได้นั้นเอง

1.2 กัญชายังทําให้ตัวรับ หรือ receptor ของโปรตีนแสดงออกมาได้น้อยลง ทําให้ลดการจับกัน ทําให้มีฤทธิกระตุ้นการสร้างเส้นเลือดใหม่ได้น้อยลง

สรุป การสร้างเส้นเลือดขี้นมาใหม่นั้น จะถูกกัญชายับยังด้วยการเข้าไปยั้บยั้งโปรตีนสําคัญที่เป็นตัวกระตุ้นให้มีการสร้างเส้นเลือดขึ้นมาใหม่ ลดโอกาสที่จะสร้างเส้นเลือด เพื่อนําสารอาหารมาเลี้ยงตัวเซลล์มะเร็งได้นั่นเอง ทําให้เซลล์มะเร็งไม่เติบโตและลดโอกาสการแพร่กระจาย

สารเอ็นโดแคนนาบินอยด์ และกัญชา ทําให้โปรตีนและตัวรับ ทํางานไม่ได้ จนไม่สามารถสร้างเส้นเลือดขี้นมาเลี้ยงเซลล์มะเร็งได้

2. กัญชา ทําให้วัฏจักรการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งล้มเหลว

เซลล์มะเร็งจะมีวัฏจักรการแบ่งตัวเพื่อการเพิ่มจํานวน เหมือนกับวัฏจักรของเซลล์ทั่วไป มีการค้นพบว่า สารเอนโดแคนนาบินอยด์สามารถทําให้วงจรการแบ่งเซลล์ ล้มเหลว ไม่สามารถแบ่งตัวเพื่อเพิ่มจํานวนได้อีกต่อไป หรือเข้าใจง่าย ๆ ว่า กัญชาทําให้พวกมะเร็งไม่โต แคระแกร็นและเหี่ยวตายไป

3. กัญชา และสารเอนโดแคนนาบินอยด์ ชักนําให้เซลล์มะเร็งฝอตายเอง

กระบวนการชักนําเชลล์มะเร็งฝอตายเอง เป็นหนึ่งในกลไกที่ร่างกายใช้เพื่อควบคุมเซลล์ของร่างกายให้มีความปกติ เป็นการตายที่มีแบบแผน ใช้เพื่อควบคุมจํานวนเซลล์ต่าง ๆ ของร่างกาย ทั้งเซลล์ปกติ และเซลล์มะเร็ง ซึ่งจัดเป็นหนึ่งในโปรแกรมความตายของเซลล์ในร่างกาย เป็นการควบคุมจํานวนเซลล์อย่างมีแบบแผน

4. กัญชา และสารเอ็นโดแคนนาบินอยด์ ยับยั้งการเพิ่มจํานวนของเซลล์มะเร็ง

การเพิ่มจํานวนเซลล์ของมะเร็ง เป็นหนึ่งในธรรมชาติของเซลล์มะเร็งที่เป็นลักษณะที่สําคัญของมะเร็ง การเพิ่มจํานวนนําไปสู่ความรุนแรงของมะเร็งที่เพิ่มขึ้น มีการค้นพบว่า สารเอ็นโดแคนนาบินอยด์สามารถลดการแสดงออกของตัวรับ ทําให้การแบ่งจํานวนเซลล์มะเร็งถูกขัดขวางและหยุดชะงักลง กัญชาขัดขวางการเพิมจํานวน หรือช่วยคุมกําเนิดเซลล์มะเร็งไม่ให้มีลูกมีหลานเพิ่มขึ้นมา

5. กัญชา และสารเอ็นโดแคนนาบินอยด์ กระตุ้นให้เซลล์มะเร็งตาย ผ่านยีนที่ชื่อว่า P53

โปรตีน 53 คือ กลุ่มยีนที่มีหน้าที่ต่อต้านการเกิดเซลล์มะเร็ง หรือเรียกว่า Tumor suppressor gene จะมีหน้าที่ควบคุมการซ่อมแซมดีเอ็นเอที่มีความผิดปกติ

ดีเอ็นเอตัวไหนที่พอซ่อมได้ก็จะซ่อมให้กลับมาใช้งานตามปกติ แต่ถ้าตัวไหนซ่อมไม่ได้ก็จะนําไปสู่กระบวนการทําลายทิ้ง หรือที่เรียกว่า apoptosis

แต่ถ้าโปรตีน 53 นี้มีความผิดปกติ หรือกลายพันธุ์ก็จะทําให้ไม่สามารถตรวจสอบหรือซ่อมแซมดีเอ็นเอที่ผิดปกติของเซลล์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ก็จะนําไปสู่การกลายพันธุ์ของเซลล์ สุดท้ายก็กลายเป็นเซลล์มะเร็งในที่สุด

ฉะนันกัญชาทีมีคุณสมบัติกระตุ้นการทํางานของโปรตีน P53 ซึงเป็นยืนทีควบคุมการเกิดมะเร็งให้ทํางานได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงสามารถลดการเกิดมะเร็งได้

6 กัญชา และสารเอ็นโดแคนนาบินอยด์ ยับยังการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็ง

การแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งไปยังอวัยวะอื่นฯ หรือทีเรียกว่าMetastasis ถือเป็นคุณสมบัติหลักของเซลล์มะเร็งส่วนใหญ่ที่นําไปสูอันตรายร้ายแรงต่อชีวิต และยากต่อการรักษาด้วยวิธีการต่างๆ รวมทั้งทําให้การรักษาล้มเหลวได้ ซึ่งมักจะพบในมะเร็งระยะที่ 4

การกระจายของมะเร็งแต่ละชนิดมักมีแบบแผน เช่น เมื่อเป็นมะเร็งเต้านม มักพบว่าชอบกระจายไปที่ตับ เป็นต้น ซึ่งการกระจายนัน เซลล์มะเร็งสามารถเดินทางไปได้โดยผ่านในระบบน้ำเหลืองหรือเลือด เป็นต้น

กัญชาสามารถยับยั้งการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งไปยังอวัยวะอื่นๆ ได้

7. กัญชา และสารเอ็นโดแคนนาบินอยด์ ยับยั้งการอักเสบที่เกิดจากเซลล์มะเร็ง

โรคมะเร็ง จัดเป็นหนึ่งในกลุ่มโรคที่เกี่ยวกับการอักเสบของเซลล์ ซึ่งการอักเสบนั้นเกี่ยวกับทั้งการอักเสบเป็นจุดเริ่มต้นที่นําไปสู่การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ปกติ จนนําไปสู่การเป็นเซลล์มะเร็ง และการอักเสบที่ทําให้เซลล์ปกตินั้นที่กลายเป็นเซลล์มะเร็งมีความรุนแรงมากขึ้น

กัญชา มีคุณสมบัติในการลดการอักเสบ ซึ่งคุณสมบัตินี้ทําให้ช่วยลดการอักเสบทั้งเซลล์ปกติและเซลล์มะเร็งได้ จึงทําให้กัญชาสามารถลดการเกิดมะเร็งและความรุนแรงของมะเร็งผ่านกลไกการด้านการอักเสบนั่นเอง

8. กัญชา และสารแคนนาบินอยด์ กระตุ้นให้เซลล์มะเร็งฆ่าตัวตาย

มะเร็งมีกลไกมากมายทีจะป้องกันตัวเองจากการถูกกําจัดด้วยยาเคมี การฉายแสง หรือแม้แต่การผ่าตัด และทุก ๆ กลไกมะเร็งเรียนรู้จากประสบการณ์ตัวพวกมันเองที่ถูกยาเคมีเข้ามาทําลาย

มะเร็งเรียนรู้ว่า ถ้ายาเคมีมาด้วยกลไกอะไร มันก็จะพยายามสร้างกลไกขึ้นมาป้องกัน หนึ่งในกลไกทีเราค้นพบว่าเป็นกลไกตามธรรมชาติของร่างกายที่มีไว้เพื่อควบคุมเซลล์ต่าง ๆ ทีมีการเสือมหรือผิดปกติ ก็ควรจะถูกกำจัดไปคือ กลไกทีเรียกว่า Autophagyหรือการกลืนกินตัวเองของเซลล์

ซึ่งเมื่อมีเซลล์ผิดปกติหรือเซลล์มะเร็ง ร่างกายก็จะสร้างกระบวนการที่จะนําสารต่างๆ เข้าไปโอบล้อม แล้วทําการย่อยสลายเซลล์มะเร็งเหล่านั้น แต่เมือมีเซลล์มะเร็งที่มากเกินไป กระบวนการเหล่านีก็จะทํางานได้ไม่ดีพอ มันก็เลยกลายเป็นว่ามีเซลล์มะเร็งเกิดทีเป็นแสนเป็นล้านเซลล์ แต่กระบวนการนี้ทํางานได้เพียงวันละไม่กิพันกีหมีนเซลล์เท่านั้น จึงเหลือเซลล์มะเร็งอยู่ในร่างกายนั่นเอง

9 กัญชา ยับยั้ง ER Stress ทําให้มะเร็งเครียดจนตาย

หนึ่งในกลไกธรรมชาติของร่างกายคือ การกําจัดเซลล์ที่ผิดปกติ สารพิษที่อยู่ในเซลล์ต่าง ๆ ของร่างกาย เพื่อทําให้เซลล์มีของเสียหรือสารพิษตกค้างน้อยที่สุด ซึ่งหนึ่งในกลไกทีว่าก็คือ ER Stress

ER Stress ย่อมาจาก Endoplasmic Reticulum Stressซึ่งอธิบายได้ดังนี้

Endoplasmic Reticulum หมายถึง เซลลที่อยู่ถัดมาจากนิวเคลียสของเซลล์ ทีมีหน้าทีต่างๆ เช่น สังเคราะห์เอนไซม์ ชนิดต่าง ๆ สังเคราะห์โปรตีนให้กับเซลล์ ลําเลียงสารต่าง ๆ เช่น RNA ไขมัน โปรตีน รวมทั้งเป็นช่องทางขับของเสียต่าง ๆ ออกจากเซลล์ เป็นต้น

ฉะนั้นการขับของเสียหรือสารพิษผ่านช่องทางเอนโดพลาสมิกเรติคิวล้ม จึงมีความสําคัญต่อเซลล์ปกติรวมทั้งเซลล์มะเร็งด้วย เพราะเมื่อไรก็ตามทีการขับของเสียออกไปไม่ได้ ของเสียทีเกิดขี้นทําให้เซลล์ตายได้ ตรงนี้ล่ะที่เกี่ยวข้องกับกัญชา

กัญชาทําให้เซลล์มะเร็งกําจัดขยะที่เกิดขึ้นในตัวพวกมันไม่ได้ สุดท้ายขยะก็ทําให้มะเร็งเน่าตายไปเอง

10. เอาชนะมะเร็งด้วยกลยุทธ์ใหม่ ๆ จากกัญชา

ความก้าวหน้าด้านกัญชากับโรคมะเร็งมีความก้าวหน้าไปอย่างรวดเร็ว เพราะค้นพบว่า สารต่าง ๆ ในกัญชามีศักยภาพมากพอที่จะทําลายเซลล์มะเร็ง รวมทั้งสัตว์ชนิดต่าง ๆ ได้ (กัญชารักษามะเร็งในสัตว์ได้เหมือนกับในคนนะครับ)

หนึ่งในกลยุทธ์ที่มีการค้นพบก็คือ ตัวรับที่กัญชาไปจับนั้นทั้ง ตัวรับในระบบเอ็นโดแคนนาบินอยด์เช่น CB1 และ CB2 และตัวรับนอกระบบเอ็นโดแคนนาบินอยด์ชนิดต่างๆ พวกมันไม่ได้อยู่แบบโดดเดี่ยวเสมอไป

พวกมันยังอยู่กันแบบจับคู่ด้วย ซึ่งการจับคู่นี่ล่ะ เราพบว่ามีผลต่อมะเร็งอย่างมากเช่นกัน ในกระบวนการต่าง ๆ ของการเกิดมะเร็ง และการจับคู่แบบผสมของตัวรับชนิดต่าง ๆ หรือทางการแพทย์เรียกว่า heteromerization เป็นหนึ่งในเป้าหมายของกัญชาที่จะไปกําจัดเซลล์มะเร็ง

อธิบายให้เข้าใจ การจับคู่แบบนี้ก็คือ ตัวรับต่างชนิดกันมาจับคู่กัน เซ่นในนภาพประกอบเราจะเห็นตัวรับ ที่ปกติถ้าอยู่เดี่ยว ๆ กัญชาก็จับได้หรือมีผลเช่นกัน

กัญชาสามารถออกฤทธิผ่านคู่ CB2R-GPR55โดยพบว่า ในมะเร็งหลาย ๆ ชนิดมักพบว่า คู่นี้มีการแสดงออกมาเยอะมากในเซลล์มะเร็ง เช่น มะเร็งเต้านม มะเร็งกระดูก มะเร็งลําไส้ หรือแม้แต่มะเร็งเม็ดเลือต

การออกฤทธิของกัญชาผ่านตัวรับคู่นี้ ทําให้วงจรการเติบโตของมะเร็งถูกหยุดชะงัก

กัญชาสามารถออกฤทธิ์ผ่านคู่ CB2R-GPR55 โดยพบว่ากัญชาสามารถทําให้มะเร็งเต้านมลดจํานวนเซลล์มะเร็งที่แบ่งตัวและเพิ่มจํานวนขึ้นมาได้ ปัจจุบันนักวิทยาศาสตร์ให้การออกฤทธิ์ของกัญชาผ่าน Heteromers เป็นหนึ่งในแนวทางใหม่ในการรักษามะเร็ง จัดเป็น New Target Therapyที่ต้องพัฒนาและวิจัยต่อไป

การเอาชนะมะเร็งด้วยกัญชาจึงไม่ใช่อยู่ที่การอธิบายว่า กัญชาไปออกฤทธิ์ผ่านตัวจับเท่านั้น แต่ยังมีรูปแบบของตัวจับต่างๆ ที่ส่งผลต่อการเอาชนะมะเร็งได้ ฉะนั้น กัญชาออกฤทธิ์ผ่าน Heteromer Receptor จึงเป็นหนึ่งในกลยุทธ์ใหม่ๆ ที่เอาไว้ใช้ต่อกรกับมะเร็งได้

11. กัญชา ทําให้มะเร็งดื้อยาน้อยลงได้

มีการค้นพบว่า กัญชาสามารถเปลี่ยนจากมะเร็งที่ดื้อมาเป็นมะเร็งที่ตอบสนองต่อยาเคมีได้มากขึ้น ทําให้กําจัดได้มากขึ้น หรือพบว่าผู้ปวยมะเร็งเต้านมทีดื้อยาเคมี Exemestane ที่ใช้รักษา เมื่อใช้กัญชาทําให้มะเร็งตอบสนองต่อยาเคมีในการรักษาดีขึ้น เป็นต้น

ฉะนั้น กัญชาจึงไม่ใช่เพียงฆ่าเซลล์มะเร็งที่เกิดขี้นได้ แต่ยังมีคุณสมบัติหยุดการดื้อยาของเซลล์มะเร็งได้ด้วย จึงทําให้เห็นความหวัง และเริ่มไปสู่คําตอบว่า กัญชาอาจใช้ได้ทั้งเดียว ๆ หรือร่วมกับยาเคมีได้ถ้าต้องการ

เข้าใจง่าย ๆ คือ กัญชาไปบังคับให้มะเร็งเปิดประตูรับยาเคมีบําบัดเข้าไปทําลายพวกมันได้มากขึ้น

12 กัญชายับยั้งกลไกใหม่ของมะเร็งที่จะนํามาใช้ในการกําจัดมะเร็งในอนาคตอันใกล้นี้

กลไกใหม่ทีว่าก็คือ EMV

EMV คืออะไร

Exosome and Microvesicle หรือ EMV คือ Vesicles ชนิดหนึ่งซึ่งภายใน Exosome จะบรรจุสารชนิดต่างๆ เช่น DNA, mRNA, Micro RNA, โปรตีน และสารชีวโมเลกุลต่าง ๆ ซึ่งจะห่อหุ้มด้วยเยื้อหุ้มเซลล์ ให้เห็นภาพก็คือ ลูกบอลกลม ๆ ที่ข้างในบรรจุสารต่างๆ เพื่อจะนําสารจากข้างในไปใช้ในกระบวนการต่าง ๆ ของเซลล์เป้าหมายในร่างกายนันเองครับ

EMVs ที่หลังออกมาจากเซลล์ตั้งต้นสามารถนําพาสารต่าง ๆเหล่านี้ไปยังเซลล์เป้าหมายและมีบทบาทต่อกระบวนการต่าง ๆ ในเซลล์เป้าหมาย ดังนัน EMV จึงเปรียบเสมือนเป็นตัวกลางในการสื่อสารระหว่างเซลล์ต่าง ๆ นั่นเอง

EMV inhibitor หรือ การยับยั้ง EMV จัดเป็นการรักษาแบบมุ่งเป้าหรือ Target Therapy แบบแนวทางการรักษาสมัยใหม่ ซึ่งมุ่งไปที่กระบวนการอักเสบ กระบวนการแบ่งเซลล์ ซึ่งเป็นต้นตอหรือจุดร่วมของการเกิดโรคส่วนใหญ่ เช่น

โรคมะเร็งชนิดต่างๆ โรคหลอดเลือดหัวใจและสมอง โรคข้อต่าง ๆ โรคเบาหวาน โรคสมองเสีอมแบบอัลไซเมอร์ เป็นต้น ซึ่งแนวทางนี่ยังนําไปใช้ไนการรักษาโรคหัวใจโดยไม่ต้องปลูกถ่ายเซลล์ด้วยในต่างประเทศ

EMV เกี่ยวอะไรกับมะเร็ง

เราพบว่า EMV เป็นหนึ่งในกลไกที่เราพึ่งค้นพบว่า มะเร็งมันจะใช้ลําเลียงข้อมูลข่าวสาร คําสังต่างๆ รวมทั้งดีเอ็นเอ เพื่อนําไปใช้ในกระบอนการการเติบโตของมะเร็งตามส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย

แล้วกัญชาล่ะ เกี่ยวละไร

จากการศึกษาวิจัยเราพบว่า สาร CBD จากกัญชาสามารถยับยั้งการหลั่งของสาร EMV ในการทดสอบกับมะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งเต้านม และมะเร็งตับ ทําให้กระบวนการเติบโต การกระจาย การสร้างเส้นเลือด ลดลงได้

เราค้นพบว่า กัญชาสามารถทําลายมะเร็งได้ในหลายๆ กลไก มากกว่ายาเคมี เมือเทียบกัน

13. กัญชาอาจฆ่าสเต็มเซลล์ของมะเร็งได้

แต่ปัญหาอีกอย่างหนึ่งก็คือ การกลับมาเป็นซ้ำอีกครัง และมักจะนําไปสู่ความตาย ยาเคมีในปัจจุบัน ถึงแม้จะทําลายเซลล์มะเร็งได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น แต่นันก็เป็นเพียงเซลล์มะเร็งลิวล้อของบรรดาอาณาจักรมะเร็งทีเกิดขึ้น ยังไม่สามารถกําจัดต้นตอของมันได้อย่างอยู่หมัด ซึ่งเซลล์พวกนี้ เรียกว่า เซลล์ต้นกําเนิดของเซลล์มะเร็ง หรือ Cancer Stem Cell นั่นเอง

ซึ่งพวกนี้มีคุณสมบัติพิเศษคือ โคลนตัวเองได้อย่างไม่จํากัด และแพร่กระจายออกไป ทีสําคัญ พวกมันมีกลไกป้องกันตัวเองจากยาเคมีได้อย่างมหัศจรรย์

นอกจากนัน พวกมันยังฉลาดมากพอที่จะแบ่งตัวช้า ๆ เมื่อมียาเคมีเข้ามา เพราะยาเคมีส่วนมากจะทําลายเซลล์มะเร็งได้ดีในช่วงที่มันแบ่งตัว และยังมีการซ่อมดีเอ็นเอตัวเองได้อย่างดีเยียม

ขอบคุณข้อมูลดีดีจาก หนังสือ กัญชาช่วยรักษามะเร็ง

โดย นพ.อิสระ เจียวิริยบุญญา

ผศ.ดร.นพ.ปัตพงษ์ เกษสมบูรณ์

ผท.ภก.บัญชา สุวรรณธาดา

ภก.พงษ์ศักดิ์ สง่าศรี

แนะนำลิงค์          อยากกู้เงินทำอย่างไร               วิธีเริ่มต้นธุรกิจ

ไวรัส โคโรน่า กับ ฟ้าทะลายโจร

โรงพิมพ์ เจอาร์